Κανέλλα, ένα εκλεκτό μπαχαρικό

«Το κύμινο είναι κομματάκι σκληρό, κάνει τους ανθρώπους να κλείνονται μεταξύ τους. Η κανέλλα τους φέρνει μαζί, τους κάνει να κοιτάζονται μεταξύ τους, άμα θέλεις να πει ναι, κανέλλα να βάλεις στους κεφτέδες» συμβουλεύει στην εξαιρετική ταινία «Πολίτικη κουζίνα» ο έμπειρος παντοπώλης-γαστρονόμος της Πόλης τη νεαρή κοπέλα που τον επισκέφθηκε για να προετοιμάσει το τραπέζι για το «λόγο». Λίγο πιο πριν ο ίδιος προχωρά σε μια παρομοίωση στον εγγονό του, λέγοντάς του: «η Αφροδίτη ήταν η πιο όμορφη γι αυτό και η κανέλλα είναι και πικρή και γλυκιά όπως όλες οι γυναίκες». Στους γνώστες των μπαχαρικών λοιπόν κυρίαρχη θέση κρατά η κανέλλα για τη σπουδαιότητά της και την απαράμιλλη γοητεία της.

H κανέλλα είναι ένα θαυματουργό μπαχαρικό. Πρόκειται ουσιαστικά για το Κινάμμωμο της Κεϋλάνης, (cinnamomum zeylanicum), ιθαγενές φυτό καλλιεργούμενο σε τροπικές χώρες που είναι χρήσιμο για το φλοιό του. Από τα φύλλα της βγαίνει το αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται πολύ στα καλλυντικά. Ανήκει στην οικογένεια των Λαουρωδών (Lauraceae) που έχει μεγάλο ενδιαφέρον λόγω των άφθονων αιθέριων ελαίων πολλών ειδών της. Τα κύρια συστατικά της είναι φλαβονοειδή και πτητικά έλαια, ενώ αποτελεί μια πολύ πλούσια πηγή μαγνησίου. Επίσης περιέχει μαγγάνιο, σίδηρο, ψευδάργυρο, φωσφόρο, ασβέστιο, κάλιο και φυτικές ίνες, ενώ είναι πλούσια σε χολίνη και βιταμίνες Α,Β, C και Ε. Περιέχει επίσης μια σημαντικότατη αντιοξειδωτική ουσία με την ονομασία ΜΗCP που ανήκει στις πολυφαινόλες και έχει ινσουλινομιμητική δράση.

Iστορία

Η κανέλα είναι γνωστή και την εκτιμούσαν ιδιαίτερα στην αρχαιότητα σαν μπαχαρικό στη μαγειρική ή τη ζαχαροπλαστική και για τις αφροδισιακές ιδιότητές της. Επίσης για τις φαρμακευτικές, θεραπευτικές της ιδιότητες χορηγούνταν από την αρχαιότητα για διάφορες παθήσεις. Την αξία της κανέλας αποδεικνύουν γραπτές μαρτυρίες από τον 1ο μ.Χ. Μάλιστα έγιναν και πόλεμοι εξαιτίας της μεταξύ Ολλανδών, Πορτογάλων και Γάλλων για τη διεκδίκηση της Κεϋλάνης, η οποία κατά τον 17ο και 18ο αιώνες παρήγαγε αποκλειστικά και μόνο κανέλλα

Ιδιότητες

Η κανέλλα είναι θερμαντική, τονωτική του κυκλοφοριακού και του πεπτικού συστήματος. Αυξάνει τις εκκρίσεις (στομαχικό) και είναι τονωτικό του δέρματος. Είναι αφροδισιακή, αιμοστατική και έχει αντισηπτικές, αντισπασμωδικές, αντιθρομβωτικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Ανακουφίζει από τον πονόλαιμο, τον βήχα και την βραχνάδα. Επίσης παρουσιάζει αντιπαρασιτική και αντιβακτηριδιακή δράση, ενώ σύγχρονες έρευνες επιβεβαίωσαν και την αντιμυκητιακή της ικανότητα. Επομένως συμβάλλει και στην προστασία των τροφίμων από βακτήρια και ιούς. Ωστόσο, πριν από μερικά χρόνια ανακαλύφθηκε η αντιδιαβητική δράση της κανέλλας. Μισό φλιτζανάκι του τσαγιού κανέλα μπορεί να μειώσει αποτελεσματικά τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα των διαβητικών. Επισημαίνεται μάλιστα ότι η ενεργός ωφέλιμη ουσία της κανέλας δεν περιέχεται στο αιθέριο έλαιο αλλά στη σκόνη του μπαχαρικού. Επίσης είναι λιποδιαλυτική για εκείνους που θέλουν να αδυνατίσουν και μειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης. Η κανέλλα των σούπερ μάρκετ συνήθως προέρχεται από το φυτό κάσσια (cinnamomum cassia, συνήθως προέλευσης Νότιας Κίνας) που έχει παρόμοιες ιδιότητες με την κανέλλα της Κεϋλάνης. Όμως η κάσσια περιέχει σε μεγαλύτερη αναλογία μια ουσία, την κουμαρίνη με ισχυρές αντιπηκτικές ιδιότητες, που σε υψηλές δόσεις μπορεί να κάνει βλάβη στα νεφρά και στο συκώτι. Γι αυτό όταν επιλέγουμε την κάσσια πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην έκταση της χρήσης της, άλλως προτιμάμε την κανέλλα Κεϋλάνης σε ξυλάκια και αν είναι δυνατόν από καταστήματα υγιεινών τροφών.

Περιοδικό Σύμβουλος Υγείας, Τεύχος 59

Χαράλαμπος Μοσχόβης, Φαρμακοποιός, bmoschovis@yahoo.gr